'Geld kan nooit een doel zijn'
HILVERSUM - Geld is de motor van de samenleving. De wereld is gefixeerd op economische effecten en dan met name hoe goed een persoon of bedrijf het doet. In zijn nieuwste boek 'Doing the right thing' betoogt Arjo Klamer dat de focus te vaak op de economische kwantiteiten ligt. Economie draait niet alleen om hoeveel geld te maken is, maar ook op de waarden van het leven, goederen, kunst en kennis.
Dat Klamer dat zegt, is opvallend. Hij is immers hoogleraar culturele economie. De professor geeft les aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Zoals hij zelf altijd zegt: "Op maandag geef ik college en op dinsdag heb ik college." Want de SP'er is nu zo'n 2,5 jaar wethouder in de mediastad. In zijn portefeuille heeft hij Participatie, Sociale Zaken, Welzijn en Arbeidszaken en Wijken en Buurten. Die politieke ervaringen - de voorbeelden uit de dagelijkse praktijk - heeft hij nu gemixt met zijn visie op de economie. Dat heeft geresulteerd in het boek 'Doing the right thing'.
Voor veel economen is dit een ingrijpende verandering in het denken over economie. Sinds de publicatie van zijn boek eind september heeft hij dan ook veel reacties van collega's wereldwijd gehad. "Velen van hen zijn helemaal van slag", zegt hij met een glimlach. "De mooiste reactie heb ik gehad van een student die tegen mij zei dat dit het meest verontrustende boek is dat hij ooit gelezen heeft en waar hij veel inspiratie uit putte."
In zijn boek legt hij een relatie tussen cultuur en economie en legt hij meer de nadruk op andere waarden, wat echt belangrijk is in het leven. Nationale economie wordt altijd geassocieerd met geld, aantal banen en inkomensplaatjes, maar deze cijfers zeggen helemaal niets over het verhaal dat erachter zit. "Stel ik heb een huis van 500.000 euro en jij één van 267.000 euro, maar ik kan het helemaal niet goed vinden met mijn vrouw en ben ongelukkig, terwijl jij een goedkoper huis hebt maar gelukkig bent met jouw vrouw en kind. Dan is de vraag wie er nu beter af is. Volgens de economie ik, omdat ik een duurder huis heb", is het voorbeeld dat Klamer geeft.
Tranen
"Geld is geen doel. Een doel heeft kwaliteit", stelt de hoogleraar klip-en-klaar. "Het juiste doen is dat je voor ogen hebt wat belangrijk voor je is. Dat moet je weten om te kunnen scoren om bijvoorbeeld een goede vader te zijn, goed te zijn in jouw werk of in mijn geval een goede wethouder proberen te zijn." De wetenschapper heeft als wethouder dagelijks gesprekken met Hilversummers. Hierin merkt hij dat doelen en wensen nooit gerelateerd zijn aan geld, maar aan andere waarden zoals vriendschap, familie en buurt. "Ik heb in mijn werk hier in Hilversum ook veel met dak- en thuislozen te maken. Als je dan vraagt wat ze willen is het in eerste instantie een shot, drank of geld zodat ze dat kunnen kopen, maar als je doorvraagt wat zij echt belangrijk vinden dan krijg je hele andere antwoorden. Dan zeggen ze dat ze ergens bij willen horen en dat ze iets voor een ander willen betekenen. Daar krijg ik tranen van in mijn ogen", schetst de wethouder.
En hij loopt in zijn politieke werk vaker tegen de kloof tussen wetenschap en de wereld aan. Als wethouder probeert hij de nadruk te leggen op kwaliteit. Zo wil hij meer mensen met een beperking aan werk helpen. Daar is vooral bereidheid van werkgevers voor nodig en niet zozeer bakken met geld. Betrokkenheid van de organisatie is essentieel. "De kwantitatieve resultaten, denk aan het aantal mensen aan het werk, zijn het gevolg van de juiste kwaliteiten", vult hij aan.
Dat zijn nieuwste werk in het Engels is opgeschreven, is omdat deze manier van denken en handelen mondiaal is ingebed. "Dit is niet alleen voor de Nederlandse markt bedoeld. Ik probeer een beweging te genereren verder dan alleen Nederland." Diverse vertalingen van 'Doing the right thing' staan inmiddels op stapel. Binnenkort is het werk van Klamer bijvoorbeeld ook in het Portugees, Perzisch en Koreaans te lezen. Zijn boek is onder meer te koop bij Boekhandel Voorhoeve. Online is het te bestellen via www.doingtherightthing.nl. De kosten bedragen 22,50 euro.
'Als wethouder probeer je nadruk te leggen op kwaliteiten'